Op 24 augustus hebben we ons eerste gesprek met de kersverse voorzitter van het Schuldenknooppunt: Evert-Jan Slootweg, voormalig kamerlid voor het CDA. Met werkervaring bij o.a. VNG en Divosa, is hij de juiste persoon voor deze belangrijke taak. Een gedreven professional die de toekomst van het Schuldenknooppunt rooskleurig tegemoet ziet. Maar wie is hij nou echt, deze vriendelijke man met het sociale hart op de juiste plaats? Waar staat hij voor? En wat mogen we van hem verwachten in deze belangrijke rol?
Een gesprek met Evert-Jan Slootweg:
1. In maart zwaaide u af als kamerlid voor het CDA. Hoe kijkt u terug op die tijd?
“Er zijn maar 150 kamerleden die de mogelijkheid krijgen om zo hun stempel op Nederland te drukken. Ik heb het als een voorrecht gezien om deze rol te mogen vervullen en ben trots op datgene wat ik heb bereikt. Maar ik zeg er meteen bij dat je het echt samen moet doen. In de politiek ligt vaak de focus op wat je in Den Haag doet. Met mijn sociale portefeuille ging ik vaak op werkbezoek. Dat vond ik het leukste aan mijn werk, die verbinding met het echte leven. Dat zijn ook de verhalen die ik liet zien op mijn social media kanalen. Natuurlijk nam ik die ervaringen ook mee in debatten. Zodat je je ervan bewust bent dat wat je in Den Haag doet, mensen ook echt raakt. Begin 2021 stond ik op plek 18 van het CDA. Dat leek een verkiesbare positie, het liep helaas anders. Ik kijk terug op een hele mooie ervaring. Er ontstond toen de ruimte om na te denken. Wat wil ik hierna?”
2. Nu verwelkomen we u als nieuwe voorzitter van het Schuldenknooppunt. Hoe kwam het Schuldenknooppunt op uw pad?
“Ik kwam Geert van Dijk in de lente tegen, ik kende hem nog uit de tijd dat ik bij Divosa (2010 – 2017) werkte. Al pratende vroeg hij hoe goed ik het Schuldenknooppunt kende. Ik wist er wel wat van en en heb me er toen in verdiept. Zijn idee, dat ik wel wat voor het Schuldenknooppunt zou kunnen betekenen, sprak me direct aan.”
Systemen moeten voor mensen werken
”Ik heb het altijd belangrijk gevonden om echt iets te kunnen betekenen. Ik vind Nederland een fantastisch land om in te wonen. Vooral omdat wij op een humane manier omgaan met de meest kwetsbaren in de samenleving. Ik vind dat het Schuldenknooppunt er een wezenlijke bijdrage aan levert dat systemen voor mensen gaan werken, zonder dat ze er afhankelijk van worden. Dat we oplossingen bedenken als overheid en bedrijven samen, ondanks dat je verschillende vertrekpunten hebt. Dat maakt de Nederlandse samenleving voor mij mooi. Hetzelfde gold voor mijn tijd bij Divosa. Ik werkte er als procesmanager. Door de crisis was de schuldenproblematiek toen ook een belangrijk onderwerp. Wanneer iemand destijds bijvoorbeeld te maken kreeg met een relatie die stuk liep, bleef die persoon zitten met een torenhoge hypotheekschuld. Zo kwamen ook mensen uit de middenklasse ineens in een enorme financiële ellende terecht. De noodzaak om een oplossing voor problematische schulden te zoeken was toen al een aandachtspunt.”
“Leg de focus op het samen oplossen van het probleem en niet op de verschillende uitgangspunten.”
“Als procesmanager kende ik de grote lijnen. Wanneer een gemeente een probleem had en ik zag daar een trend in, dan zette ik dat binnen die gemeente op de kaart. We zorgden dat gemeenten van elkaar konden leren. En soms kwam de oplossing van het Ministerie van Binnenlandse Zaken of van Sociale Zaken. De vragen waren per regio ook anders. Daar moet je oog voor hebben.”
3. Ligt daar ook de link met het werk dat u bij het Schuldenknooppunt gaat doen?
“Ik hecht aan principes en waarden. Dus ik vind dat, wanneer dat mogelijk is, schulden zoveel mogelijk moeten worden terugbetaald. In de praktijk is dat niet altijd mogelijk. Dan is het belangrijk dat je zo snel mogelijk mensen bij de hand neemt zodat ze niet in de schulden verdrinken. Ik zie ook de kant van de Schuldeisers. We willen ervoor zorgen dat zij niet te veel tijd kwijt zijn met een casus. Want hoe langer het duurt om tot een regeling te komen, hoe hoger de kosten voor bedrijven oplopen.
Het Schuldenknooppunt gaat ervoor zorgen dat dit zo snel mogelijk bij elkaar komt. Je helpt mensen met financiële problemen sneller uit de brand en je geeft bedrijven snel uitsluitsel over wat er nog wél mogelijk is. Zo kunnen ze beiden weer verder.
De oplossing die bedacht is – en de filosofie erachter – vind ik echt prachtig! Ik wil graag eraan bijdragen om dat verder te brengen.”
4. U heeft ervaring bij Divosa en de VNG. Op uw social media kanalen zien we berichten die laten zien dat u betrokken bent bij de mensen die het wat minder hebben. Waarom is het sociaal domein voor u zo belangrijk?
“Tjsa, waar komen drijfveren vandaan? Dat zat er bij mij als kind al in. Ik kom uit een CNV-gezin en heb ook lang voor CNV gewerkt. De rode draad is om in verbondenheid zaken verder te brengen. Dat werknemers opkomen voor hun rechten, maar niet tegenover de werkgevers. Wanneer je de verbinding zoekt, ondanks dat je verschillende standpunten hebt, kun je samen verder komen. Ik denk echt dat een samenleving pas prettig is wanneer je omkijkt naar mensen die het moeilijk hebben. Zelf ben ik de zoon van een melkboer. Ik zag het ook bij mijn vader wanneer hij te maken had met mensen die de rekeningen niet konden voldoen. Dat gaf hem zo’n ‘knoop’. Hij probeerde er altijd uit te komen door te kijken ‘wat kan dan wel’. Je ziet het nu ook bij bedrijven in de coronaperiode. Liquiditeit is daar van belang om volgende stappen te nemen. Dus betaal, naast de hulp die je aan bedrijven geeft, dan ook als overheid je facturen op tijd. We moeten echt naar elkaar kijken en samen problemen oplossen. Dat is een grote drijfveer voor mij.
5. We proberen erachter te komen wat voor vlees we in de kuip hebben. Wat zijn uw vijf belangrijkste persoonskenmerken?
“Ik denk dat dit de kern is:
- deskundig
- verbindend
- benaderbaar
- taakgericht
- humor”
6. Wat mogen we straks verwachten van u als persoon?
“Ik wil partijen bij elkaar brengen en dan samen iets voor elkaar boksen (lacht). En dat met wat minder woorden dat toen ik in de politiek zat. Volgens mij was ik daarvoor wat zakelijker. Daarom is het ook zo belangrijk dat mensen geen drempels ervaren in hun contact met mij. Mensen moeten weten dat ze me altijd mogen benaderen, ook al ben ik druk. Deskundigheid is voor mij essentieel. Dat is de basis. Dat ik echt weet waar ik het over heb. Verder heb ik de ‘drive’ om de dingen die ik aanpak tot een succes te willen maken. En dat niet per se voor mij, maar voor het hele team. Noem me vasthoudend in het nastreven van heldere doelen. En minstens zo belangrijk: humor! Een lach is het smeermiddel dat het rad soepel laat draaien. Schuldenproblematiek is een serieuze zaak. Maar wanneer we met plezier werken, krijgen we meer gedaan. Daar heeft iedereen baat bij.”
7. Wat dacht u toen u voor het eerst over het Schuldenknooppunt hoorde?
“Ik was trots op de doelstelling van het vorige kabinet op het gebied van schulden. Het was mooi om te zien hoe dit werd gedragen door een breed aantal, ook niet regerende, partijen. Schuldregelen moet altijd van twee kanten moet komen. Er spelen tegengestelde belangen. De uitdaging is om die bij elkaar te brengen. Mijn CDA-collega René Peters, met schuldenproblematiek in zijn dossier, heeft me destijds al een keer over het Schuldenknooppunt verteld. Hij vroeg hoe ik ernaar keek. Ik had toen veel gesprekken met gemeenten en bedrijven en zag waar ze tegenaan liepen. Het Schuldenknooppunt leek me toen al een prachtige oplossing. Het paste binnen de kabinetsplannen om daar oog voor te hebben. Na mijn gesprek met Geert ben ik me er nog verder in gaan verdiepen. Het eerste wat in me opkwam is: dit is echt een win-win-win-systeem! De eerste ‘win’ is dat het mensen die het nodig hebben mogelijk maakt om een nieuwe start te maken. De tweede ‘win’ is dat het voor bedrijven kostenbesparend werkt en ervoor zorgt dat zij ook verder kunnen. En een derde ‘win’ die er voor mij uitspringt is dat dit in een digitale omgeving kan en op een gegarandeerd veilige manier.
Ik vond het echt een compliment dat ik werd gevraagd als voorzitter voor het Schuldenknooppunt. Dit ligt dicht bij me. Hoe kun je als overheid iets van toegevoegde waarde bieden bij zo’n complex probleem? En beter nog: het Schuldenknooppunt is door alle partijen samen ontwikkeld. Dat maakt het zo knap. Daardoor kunnen we elkaar in één taal verstaan.”
8. Wat ziet u als uw grootste uitdaging voor de komende 2 jaar als voorzitter van het Schuldenknooppunt?
“Onze belangrijkste uitdaging is dat meer organisaties, bedrijven en overheden daadwerkelijk aansluiten. Natuurlijk ga ik ernaar streven dat de Belastingdienst, het CJIB en alle gemeenten vlot instappen. En daarnaast ook woningbouwcorporaties, verzekeraars, energieleveranciers, waterschappen etc. Dit is ook belangrijk voor bedrijven die zich al hebben gecommitteerd. Ik hoop dat de relaties die ik heb opgebouwd in de afgelopen jaren hierbij gaan helpen. Zodat de commitment die bij velen al in het hoofd zit, snel tot een daadwerkelijke aansluiting leidt. Hoe kan ik dat met de partners die er zijn verder brengen? Met de inkomsten van de nieuwe aansluitingen kan het Schuldenknooppunt zelfstandig en zonder subsidie gaan draaien. Dan wordt het echt iets van ons allemaal.”
Evert-Jan Slootweg: “Ik nodig iedereen uit: stap hier nu vol in. Ga niet zelf iets bouwen. We hebben bij wijze van spreken al een streaming-dienst ontwikkeld, ga dan niet terug naar cassettebandjes. Kom praten, sluit aan, we lossen het samen op.”
“Ik zie mijn rol hierin echt als bruggenbouwer. Wil ook goed luisteren naar eventuele bezwaren en rekening houden met partijen.”
9. Bent u overtuigend?
“Ik ben niet zo van het pathos, van de grote woorden. Meer van het overtuigen op rationele en zakelijke argumenten. Dat is mij op het lijf geschreven.”
10. Welke rol ziet u voor de politiek betreffende het Schuldenknooppunt?
“Er komt weer een nieuwe lichting in de politiek. We moeten eerst zorgen dat het Schuldenknooppunt goed op netvlies komt te liggen. Hier moeten we niet te voorzichtig in zijn. Dat heeft iets dubbels. Je moet jezelf niet op de borst kloppen, maar je moet wel zichtbaar zijn. Anders bouwt een kamerlid of een partij lokaal iets op wat heel wat lijkt, maar lang niet zo goed is als het Schuldenknooppunt. Dit heb ik echt vaak gezien in mijn tijd als kamerlid. Alle neuzen moeten dezelfde kant op. We moeten waken voor versnippering. Dat is onze grootste bedreiging, dat iedereen zijn eigen ding blijft doen.
Deze drie-eenheid is belangrijk om de politiek mee te krijgen:
- het Schuldenknooppunt helpt mensen die kwetsbaar zijn om zaken sneller op de rit te krijgen
- het helpt bedrijven om vlotter verder te kunnen
- in een digitale EN veilige omgeving
Dit moeten we goed kenbaar maken in politiek. En dan gesprekken hebben met kamerleden die de schuldenproblematiek in het dossier hebben. Zodat we veel ambassadeurs krijgen en het Schuldenknooppunt breed gedragen wordt.”
11. Hoe ziet u de toekomst van het Schuldenknooppunt?
“Er is iets neergezet wat duidelijk maakt waar de samenleving naar snakt: systemen die mensen écht helpen. Niet dat mensen zich moeten aanpassen aan systemen. In het Schuldenknooppunt is het bieden van een echte oplossing altijd het uitgangspunt geweest. Daarom kan het zichzelf uitstekend verkopen. Zeker nu een deel van de overheden en bedrijven al heeft uitgesproken: ‘Hiermee kunnen we samen problemen oplossen’. Als ik zie welke partijen zich al hebben gecommitteerd, heb ik het volste vertrouwen dat we hier een succes van gaan maken.
Ik zie ook hier weer een drie-eenheid:
- systemen die werken voor mensen
- bedrijven en overheid die samenwerken
- oplossingsgerichtheid als hoogste doel
Dit zou een soort blauwdruk kunnen zijn voor veel maatschappelijke vraagstukken die zich voordoen. Zo kunnen we weer wat vertrouwen winnen in de samenleving. Ik verwacht zelfs dat er ook internationaal interesse voor kan zijn. Dat landen nadenken: Hoe kunnen wij dit ook in onze samenleving toepassen?
Ik verwacht dat we met hard werken over 2 jaar vol trots kijken naar een systeem dat uit zichzelf draait. En dat het Schuldenknooppunt een ‘oplossingsmanier’ is die je ook op andere maatschappelijke vraagstukken kan toepassen.”
12. Wilt u zelf nog iets toevoegen?
“Mijn eigen agenda is om op korte termijn ervoor te zorgen dat de Belastingdienst en het CJIB aanhaken. Als je kijkt naar de problemen die de Belastingdienst nu heeft, dan is het Schuldenknooppunt de perfecte oplossing. Dat zou echt een kopzorg minder zijn en een stap in de goede richting.
In tweede instantie hoop ik dat ook de grote schuldeisers instappen: zorgverzekeraars, woningbouwcorporaties etc. Als je ziet wat er daar moet worden weggestreept aan kosten en wat het Schuldenknooppunt hen kan opleveren, dan zouden zij alleen al het Schuldenknooppunt kunnen dragen. En ook gemeenten profiteren hier enorm van. Ik hoop echt dat het gros binnen een half jaar de stap zet om aan te sluiten.
En afsluitend: Het lijkt me fantastisch om dit, in goede samenwerking met alle partijen, tot een succes te maken. Daar kijk ik echt naar uit. Om deze groep mensen beter te leren kennen, beter te begrijpen… Dat ik hier een rol in mag spelen, vind ik zo mooi.”
Interesse in het Schuldenknooppunt?
Het Schuldenknooppunt organiseert regelmatig informatiebijeenkomsten voor geïnteresseerden. Blijf via de nieuwsbrief en onze LinkedIn-pagina op de hoogte van de laatste ontwikkelingen of meld je organisatie direct aan. Natuurlijk kun je ook contact met ons opnemen. Ons team staat klaar om je op weg te helpen.